“Bütün günü spor ile geçiren ve oldukça sağlıklı görünen Sporcular Neden Kalp Krizi Geçiriyor? Bu sorunun cevabını bu yazımızda bulacaksınız”

Kalp krizi bütün dünya üzerinde en sık gözlenen ölüm sebebidir. Klasik olarak 40 yaş üzeri erkeklerde daha sık gözlenir. Ancak son zamanlarda 40 yaş altında da sıklıkla gözlenmeye başlanmıştır.

Temel sebep sağlıksız yaşam tarzı ve genetik yatkınlıktır. 30 yaş altı kalp krizi ise daha da nadirdir ve sıklıkla ailesel kolesterol yüksekliği olan kişilerde gözlenir.

Sporcularda müsabaka esnasında gözlenen kalp krizleri ise farklılık gösterir. Klasik kalp krizinde kalbi besleyen damarlarda pıhtıya bağlı tıkanma oluşur ve buna bağlı olarak kalp dokusunda zedelenme ve kalp yetersizliği gelişir.

Ölümcül ritim bozuklukları izlenebilir. Medyada yer alan genç sporcu kalp krizlerinde ise temel sebep kalp damarının pıhtı ile tıkanması değildir. En sık sebep hipertrofik kardiyomiyopati denilen ve genetik geçiş gösteren kalp kası büyümesidir. Bu hastalıkta spor sırasında ölümcül ritim bozuklukları oluşabilir. Yani ana sebep klasik kalp krizi değil ritim bozukluğudur. Profesyonel sporcularda spora bağlı kalpte büyüme daha belirgindir ve öncesinde genetik yatkınlık olan kişilerde daha hızlı bir kalp büyümesi oluşabilir.

Bu durum ölümcül ritim bozukluğu riskini arttırır. Kalp kası büyümesi dışında kalp damarlarının anormal çıkışları, nadir gözlenen kalp ileti yolu hastalıklarında ve aort anevrizmalarında ani kayıplar oluşabilmektedir.

Spor sırasında diğer bir riskli durum ise direk göğüs duvarına alınan darbedir. Göğüs duvarına alınan darbe sonrasında kalpte kontüzyon olarak nitelendirilen bir sersemleme hali olabilir. Kalbin çok dengeli bir ileti sistemi vardır. Ancak direk kalp üzerine alınan darbe bu ileti sistemini bozarak ölümcül ritim bozukluklarını ve kalp durmasını tetikleyebilir. Commotio cordis olarak adlandırılan bu durumda göğüse alınan darbe sonrası kalp fonksiyonları aniden durur ve CPR adı verilen yeniden canlandırma işlemi yapılmaz ise kişi hayatını kaybeder.

Göğüs duvarına gelen her darbe kalbi etkilemez. Ritimde etkilenme olması için ileti sistemindeki hassas 40 mili saniyelik zamana denk gelmesi gerekir. Darbenin direk kalp üzerine gelmesi gerekir. Bu daha çok yumruk şeklinde olduğunda sorun oluşturabilir. Ancak kafa yada omuz ile direk gelen darbelerde kalbin normal çalışma sistemini bozabilir. Çalışan kalbe yanlışlıkla kalp masajı yapılması da benzer sorunlara yol açabilir.

Özellikle ağırlık sporu yapan kişilerde damarlarda genişleme oluşabilir. Anevrizma damarların genişlemesi anlamına gelir. Özellikle aort damarlarında gelişen anevrizmalarda ani tansiyon yüksekliği yada travma sonrası yırtık ve sonrasında ani kalp yetersizliği ve kalp durmasına yol açabilir. Biküspid aort kapak olarak adlandırılan doğuştan 2 yapraklı aort damarlarında anevrizma ve yırtılma riski daha yüksektir. Ağırlık sporu yapan kişilerde aort anevrizma riski daha fazladır.

Kalp damarlarının anormal yerden çıkıp aort ve akciğer damarı arasında seyir göstermesi de sporcularda sorun oluşturabilir. Spor sırasında damarda oluşacak dıştan bası ile kalp kan akımı bozulur. Kalp krizi ve ölümcül ritim bozuklukları oluşabilir. Bu hastalıkta efor sırasında göğüs ağrısı, yorgunluk, çabuk yorulma şikayetleri sıklıkla izlenir.

Spor sırasında oluşan göğüs ağrısı, baş dönmesi, çarpıntı ve baygınlık hissi kalp krizi habercisi olabilir. Spor sırasında oluşan ölümcül ritim bozukluğunda ise sporcuda ani baygınlık ve sonrasında solunum ve kalp durması oluşur. Acil müdahale ile yeniden canlandırma işlemi yapılmalıdır.

Spor sırasında gelişen bayılmalarda öncelikle nabız ve kalp tepe atımı kontrol edilmelidir. Nabız ve kalp tepe atımı alınıyorsa kalp masajı ve yeniden canlandırma işlemi yapılmamalıdır. Ölümcül ritim bozukluklarında en önemli hayatı müdahale erkenden yapılacak elektro-şok işlemidir. Defibrillatör denilen cihazlar ile verilecek elektrik şoku ile ritim normale çevrilir. AED defibrillatör olarak adlandırılan otomatik cihazların elektrodları göğüs duvarına yapıştırıldığında ölümcül ritim bozukluğunu otomatik olarak algılayıp şok verir.

Covid aşıları sporcuları etkiliyor olabilir mi? Covid aşılarının kalbe olan etkileri ile ilgili tartışmalar son bulacağa benzemiyor. Aşı sonrası erken dönemde çarpıntı şikayetleri daha sık izlenir. Damar hastalığı için risk altında olan kişilerde kalp krizinin tetiklendiğini gösteren olgular mevcuttur. Bu etkiler genelde aşı sonrası erken dönemde gözlenir ve çoğunlukla 3 ay içerisinde şikayetler kaybolur. Ancak aşının ölümcül ritim bozuklukları ile ilişkisi rapor edilmemiştir. Covid geçiren kişilerde sonraki yıl içerisinde kalp krizi geçirme riski daha yüksektir.

Bu saydıklarımızın yanında şeker, kolesterol gibi kronik hastalığı olan ve sağlıksız yaşayan sporcularda klasik kalp krizi gözlenebilir. Damarların pıhtı ile tıkanması sonucu gelişen klasik kalp krizinde erken dönemde anjiyo işlemi uygulanmalıdır.

Spor yapan kişilerde spora giriş muayenesi yanında düzenli periyodik muayene yapılması, spor sırasında gelişecek kalp krizi ve ölümcül ritim bozukluklarını önleyecektir.

Sağlıkla ilgili diğer yazılarıma gözatın

Kalp Sağlığı ilgili videolarıma youtube kanalımdan ulaşabilirsiniz.